Przegląd Kulturoznawczy szuka tekstów na temat sztuki cyfrowej, jej archiwizacji i popularyzacji

Czasopismo naukowe „Przegląd Kulturoznawczy” ogłosił właśnie nabór tekstów poświęconych sztuce cyfrowej, a w szczególności zagadnieniom jej archiwizacji, dokumentacji i popularyzacji. Poniżej umieszczam dla zainteresowanych pełną treść ogłoszenia (jedynie podzieliłem tekst na akapity dla ułatwienia lektury oraz wyszególniłem listy).

„Przegląd Kulturoznawczy”. Call for papers: Sztuka cyfrowa: archiwa, pionierzy, popularyzacja

Ogłaszamy nasze nowe call for papers - na pierwszy numer w 2025 roku! 🙂 Pod redakcją Moniki Górskiej-Olesińskiej i Agnieszki Przybyszewskiej. Na teksty czekamy do 15.10.2024 roku i prosimy je przesyłam na adres redakcji: przeglad.kulturoznawczy@uj.edu.pl. Zapraszamy do nadsyłania!

Sztuka cyfrowa: archiwa, pionierzy, popularyzacja

Przekonując o konieczności podjęcia prac nad Digital Fiction Curios, VR-owym archiwum dzieł e-literackich stworzonych we Flashu, Alice Bell argumentowała: „Wyobraź sobie, jak by to było, gdybyśmy nie mogli zarchiwizować utworów Szekspira albo Dickensa, albo Mary Shelley. Stracilibyśmy te dzieła. Nie chcielibyśmy ich stracić. Nie chcemy też stracić tych digitalnych opowieści”.

Niestabilność platform i systemów oraz coraz szybsze „starzenie się” sprzętów umożliwiających odbiór dzieł cyfrowych nieustannie powodują, że nie tylko kolejne dzieła e-literackie, ale wszelkie prace interaktywne, projekty multimedialne giną na naszych oczach, z dnia na dzień stając się niedostępnymi dla kolejnych pokoleń odbiorców.

W bazie ELMCIP Electronic Literature Knowledge Database istnieje nawet rozrastająca się (!) kolekcja dzieł-widm, które poznać można już jedynie z opisów – prac, które „padły ofiarą nietrwałości narzędzi” (Collection of E-Lit Works Affected by „The Lability of the Device”), zwana też „kolekcją mutantów” (Collection of Mutant Electronic Literature). Takie dzieła-widma mogą stać się plagą nie tylko e-literatury, ale sztuki cyfrowej w ogóle.

Obecne przyspieszenie technologiczne skłania humanistykę do kolejnego w XXI wieku zwrócenia się ku kategorii archiwum i przyjrzenia się jej w nowym pejzażu medialnym. Czy zalecane sposoby dokumentacji oraz definicje pojęć takich jak archiwum, repozytorium, egzemplarz archiwalny wymagają korekt? Czy przekład międzyplatformowy mógłby, a może wręcz powinien, być rozumiany jako strategia dokumentacji?

Choć nasze pytania zrodziły się z dyskusji wokół literatury elektronicznej, wątpliwości, które mamy dotyczą całego spektrum sztuki cyfrowej, a nawet nie tylko jej. Dlatego, zapraszamy do refleksji w możliwie najszerszej perspektywie, a nawet do postawienia pytań o to, czy mierzenie się z archiwizowaniem najnowszych przejawów sztuki cyfrowej redefiniuje podejście do archiwizowania i dokumentacji wcześniejszych form medialnych (np. radia, telewizji, teatru, sztuki wideo)?

Pragniemy, by numer stał się platformą wymiany doświadczeń, przestrzenią zbierającą różnorodne głosy praktyków, teoretyków oraz artystów. Proponujemy namysł nad archiwizacją sztuki cyfrowej wszelkiego rodzaju, także wielopostaciową, hybrydyczną, zawierającą analogowe komponenty, która wymaga zastosowania odmiennych od najbardziej klasycznych strategii dokumentacji. Interesują nas studia przypadków, artykuły przekrojowe, propozycje metodologiczne, głosy samych artystów.

Czekamy na artykuły poświęcone m.in.:

• case studies poszczególnych inicjatyw archiwizacyjnych
• historii polskich i światowych archiwów, festiwali i wystaw
• twórczości pionierów sztuki cyfrowej, ze szczególnym uwzględnieniem dotąd nieomawianych prac (często niedostępnych), także w kontekście prób ustalania kanonu sztuki cyfrowej, który winien podlec archiwizacji
• charakterystyce historii przemian kategorii archiwum, ewolucji strategii archiwizacji czy definiowaniu kategorii pionierskości w kontekście sztuki cyfrowej
• propozycjom metodologicznym (w tym postulatom dotyczących strategii archiwizacji zjawisk takich jak np. gry czy performanse/spektakle o hybrydowym charakterze)
• potrzebie i sposobom skutecznego łączenia archiwizacji z popularyzacją, zatem m.in. obecnym tendencjom w sposobach przygotowywaniu wystaw, festiwali czy - najogólniej - upowszechnianiu kanonu uczynionego platformowo/medialnie/technologicznie dostępnym
• etnografii i autoetnografii archiwum, stosunkowi samych artystów do potrzeby archiwizacji swojego dorobku
• społecznemu znaczeniu archiwum sztuki cyfrowej

Bibliografia:

• Clark Lynda, Rossi Guiulia Carla, Wisdom, Stella. Archiving Interactive Narratives at the British Library. In A.-G. Bosser, D. E. Millard, & C. Hargood (eds.), Interactive Storytelling - 13th International Conference on Interactive Digital Storytelling, ICIDS 2020, Proceedings (pp. 300-313). (Lecture Notes in Computer Science; Vol. 12497).
• Grau, Olivier, Janina Hoht, and Eveline Vandl-Vogt (eds.). Digital Art Through the Looking Glass: New strategies for archiving, collecting and preserving in Digital Humanities, Edition Donau-Universität, Krems 2019.
• Kluszczyński Ryszard W., Dzieło sztuki w epoce sieciowej prezentacji, “Czas Kultury”3 (2021), s. 179-191.
• Montfort, Nick, and Noah Wardrip-Fruin. Acid-Free Bits: Recommendations for Long-Lasting Electronic Literature.14 June 2004. The Electronic Literature Organization. https://eliterature.org/pad/afb.html (dostęp:16.07.2024).
• Rossi, Giulia Carla, Wisdom Stella, Enhanced Curation and Ensuring a Post-Exhibition Legacy for the British Library’s Electronic Literature Collection (2024), w: ELO (Un)linked 2024, 13. https://stars.library.ucf.edu/.../hypertextsa.../schedule/13 (dostęp:16.07.2024).
• Rossi, Giulia Carla, The Digital Archivist: the Role of Digital Nostalgia Aesthetics in a Digital Preservation Game, “The International Journal of Creative Media Research”, Issue 10, July 2023.
• Angello, Aaron. To Archive or Not to Archive: The Resistant Potential of Digital Poetry, “Text Matters”, 5/2015.
• Grigar Dene, Moulthrop Stuart, Traversals. The Use of Preservation for Early Electronic Writing, MIT Press 2017.
• Grigar, Dene, Pisarski Mariusz, The Challenges of Born-Digital Fiction: Editions, Translations, and Emulations, Cambridge University Press, Cambridge 2024.
• Digital Fiction Curios Preview Night [documentation], https://vimeo.com/384415417 (dostęp:16.07.2024)