Tekst Uproszczone wprowadzenie do metody Zettelkasten zawiera cztery proste kroki prowadzące do skutecznego notowania metodą karteczkowo-indeksową, którą najczęściej nazywa się i utożsamia z Zettelkasten.
Jeśli chcesz od razu przejść do nieco rozszerzonego wprowadzenia, gdzie podaję jeszcze różne szczegóły i przykłady, w tym pretekst dla tego tekstu i swoje rozwiązania niektórych problemów, jakie mogą napotkać początkujący, przejdź od razu do strony: Rozszerzenie wprowadzenia do metody Zettelkasten. Obie wersje co do swojej istoty wcale się nie różnią. Możesz również przeczytać oba eseje - jeden po drugim. Dzięki temu utrwalisz sobie niektóre informacje.
Spis treści
- Krok pierwszy: zbieraj notatki
- Krok drugi: adresuj notatki
- Krok trzeci: indeksuj notatki
- Krok czwarty: łącz notatki
- Kwestie drugorzędne
- Podsumowanie
Krok pierwszy: zbieraj notatki
Rób notatki, po prostu. Notuj to, co uważasz za potrzebne. Zbieraj notatki, drobne zapiski, ważne lub mniej ważne. To może być cokolwiek, co tylko chcesz zachować na przyszłość.
Tutaj nie ma żadnych zasad, ponieważ twoje osobiste notatki mogą dotyczyć właściwie wszystkiego - od listy zakupów, przepisu na ulubiony posiłek, cytat z książki, termin spotkania, ważny pomysł, szkic rysunku.
Wszystko jest notatką - nawet coś, czego nie zapisujesz, tylko zbierasz, np. bilet, paragon, wycinek z prasy czy inny przedmiot, który ma dla ciebie znaczenie. Jest to przedmiot, który ma ci o czymś przypominać, nawet jeśli to tylko wspomnienie.
Krok drugi: adresuj notatki
Nadawaj notatkom jakiś unikalny adres, dzięki czemu będziesz mógł je odnaleźć i zindeksować. To dość istotne, aby się nie pogubić. Adresem może być numer porządkowy, jakiś prosty symbol czy znak, ważne, aby był łatwy do rozpoznania oraz aby nie był powtarzalny.
Wielu sugeruje złożone systemy adresowania notatek, tak, jakby to było coś wyjątkowo skomplikowanego, podczas gdy to jest bardzo prosta sprawa. Przypomnij sobie budowę przypisu bibliograficznego, zwłaszcza w jego bardzo uproszczonej wersji, czyli w stylu harwardzkim (autor-data). Mamy tam nazwisko autora publikacji, datę wydania oraz numer strony, np. Luhmann 1981: 222.
Wyobraź sobie więc, że zamiast nazwisk masz określone nazwy, lub jeszcze lepiej: skróty nazw tematów, które cię interesują i wokół których zbierasz notatki, a które są dla ciebie zrozumiałe, np. sn – sztuka notowania, zk – notowanie metodą zettelkasten.
Następnie wyobraź sobie, że zamiast daty, jak w przypisie, masz numer porządkowy, czyli kolejno: 1, 2, 3, 4... Dzięki temu otrzymasz notatki o adresach: zk1, zk2, zk3, zk4...
To również wprowadza pewien porządek, dzięki któremu notatki na ten sam temat znajdują się blisko siebie.
Krok trzeci: indeksuj notatki
Stwórz prosty i czytelny indeks notatek. To będzie skrót do wyszukania notatek, dotyczących danego zagadnienia.
Korzystając jeszcze raz z analogii do literatury i książek: z pewnością pamiętasz indeksy rzeczowe czy indeksy osobowe w niektórych publikacjach. Zawierają zazwyczaj nazwiska, terminy czy inne powtarzalne hasła, a przy nich znajdują się numery kierujące do stron w danej publikacji, czyli miejsc, gdzie dokładnie pojawiają się wspominane hasła.
To teraz wyobraź sobie, że masz taki sam indeks, zawierający interesujące cię hasła, na przykład:
- cytaty o herbacie
- Eco Uberto
- hipertekst
- literatura przygodowa
- Luhmann Niklas
- pikselowe gry komputerowe
Wówczas w takim indeksie umieszczasz obok tych haseł adresy notatek, bez względu na temat, w jakim się znajdują.
Załóżmy, że Niklas Luhmann przy okazji omawiania metody Zettelkasten (notatka z adresem zk12) wspomniał coś o herbacie i chcielibyśmy to również zachować w odrębnym zbiorze. W takim razie mogę napisać: Niklas Luhmann: zk12 oraz cytaty o herbacie: zk12.
Bardziej zapełniony indeks mógłby wyglądać następująco:
- cytaty o herbacie: zk12, cc7
- Eco Uberto: sn3, sn8, lit20, cc19, zk23
- hipertekst: le9, ow18
- literatura przygodowa: lit16, lit19, st22
- Luhmann Niklas: zk2, ow5, zk9, zk12, cc8
- pikselowe gry komputerowe: kmp22, gk4, in9
Wielu ludzi potraktuje takie hasła i indeks jak zbiór tagów, czyli etykiet. Jeśli więc to ułatwi ci zrozumienie tego zagadnienia, możesz to tak nazywać, samo działanie jednak pozostaje bez zmian.
Krok czwarty: łącz notatki
Ostatni krok to już coś, co przychodzi samo, a na czym nie trzeba się wiele skupiać: łącz swoje notatki, a więc twórz odwołania i przypisy.
Jednakże pamiętaj: nie rób tego za wszelką cenę; nie rób tego, bo tak trzeba, lub bo tak gdzieś ktoś napisał czy powiedział. Taka rada często pojawia się przy tej metodzie i sugeruje, że łączenie notatek to obowiązkowy element. Ale według mnie łączenie to raczej bardzo owocny efekt uboczny, a nie wymóg.
Łączenie notatek wynika z nich samych, przychodzi samo, a sprawę ułatwia to, że masz już ich adresy i indeks. Dzięki temu tworzenie połączeń przychodzi znacznie łatwiej i zdarza się niejako automatycznie.
Dodajesz notatkę sn48 i wiesz, że łączy się to z tym, co zanotowałeś jakiś czas temu w notatce zk32, zatem na tej pierwszej zapisujesz: zob. zk32 lub nawet wprost: podobnie na ten temat jest w notatce zk32, czy też: przeciwne spostrzeżenie znajduje się w notatce zk32. Od ciebie zależy, jak to ujmiesz.
Następnie w notatce zk32 zapisujesz adres: sn48 lub piszesz: łączy się to z sn48. W efekcie obie notatki są już połączone.
Łączyć w ten sposób można wiele notatek. Połączenia mogą rozgałęziać się w wielu kierunkach, a także sięgać wielu poziomów głębokości. Z czasem dostrzeżesz, jak to działa. Jeśli masz adresy i indeksy, połączenia przyjdą same.
Kwestie drugorzędne
Kwestie, które rozważyłbym jako drugorzędne, choć nadal istotne, to: sposób gromadzenia notatek, format notatek i numeracja notatek.
Sposób gromadzenia notatek dotyczy tego, czy notujemy w zwartej formie notesu lub zeszytu czy jednak notujemy karteczkowo: na luźnych kartkach, a może zapisujemy notatki jeszcze inaczej, czyli cyfrowo, na przykład w ulubionym edytorze tekstowym, jak chociażby popularny ostatnio Obsidian.
Format notatek dotyczy tego, w jakim formacie są nośniki notatek, czyli jeśli notujemy ręcznie – notesy lub karteczki, np. format A6, A5 lub jeszcze inny, a jeśli notujemy cyfrowo – poszczególne pliki, np. format markdown (md), org-mode (org) czy może zwykły plik tekstowy (txt).
Numeracja notatek dotyczy adresowania, czyli już omówionej kwestii. W głównej mierze to indywidualna sprawa, jednak podkreślę to raz jeszcze: im prościej, tym lepiej, ponieważ po pierwsze, adres notatki należy rozpoznać, a po drugie, niejednokrotnie trzeba zapisywać i powtarzać go wiele razy, dlatego w ten sposób nie tworzymy sobie dodatkowych problemów.
Najważniejsze w tym wszystkim jest to, aby adresować i indeksować notatki. To kwestia pierwszorzędna. Drugorzędne jest to, jak to robimy, choć jak sugeruje nazwa tej metody: karteczkowo-indeksowa, optymalnym rozwiązaniem jest notowanie ręczne na kartach indeksowych formatu A6.
Podsumowanie
Podsumowując, cztery proste kroki prowadzące do skutecznego notowania metodą karteczkowo-indeksową, nazywaną popularnie metodą Zettelkasten, to:
- zbieranie notatek,
- adresowanie notatek,
- indeksowanie notatek,
- łączenie notatek.
Z tych kroków wynikają kolejne decyzje, co do sposobu gromadzenia notatek, ich formatu i numeracji. Jednak przyswojenie podstawowych zasad — właśnie zbierania, adresowania, indeksowania i łączenia notatek — pozwoli na wypracowanie własnego podejścia, które będzie najlepsze ze wszystkich możliwych.
Nie ma bowiem jednego jedynego sposobu, ponieważ notowanie wynika z tego, jak myślimy, a każdy z nas myśli na swój sposób. Notowania nauczymy się na drodze notowania, a nie poprzez przyswojenie z góry założonych reguł.
Kolejnym etapem tak rozumianego procesu myślenia jest pisanie, czy też esejowanie – a więc budowanie wypowiedzi na podstawie notatek, o czym pisałem w tekście Notowanie i pisanie eseju - dwie podstawowe umiejętności myślenia.
Jeśli teraz chcesz przejść od rozszerzonej wersji tego tekstu, to przejdź do strony: Rozszerzenie wprowadzenia do metody Zettelkasten.
Z kolei jeśli masz pytania, sugestie, lub chcesz dodać coś od siebie, to podziel się tym w komentarzu lub w wiadomości. Z chęcią rozważę opinie innych osób na ten temat. Dzięki temu możemy wspólnie stworzyć poradnik notowania, który będzie uniwersalny i przyda się jak największej liczbie osób.
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz